Badanie polega na bezpośrednim wprowadzeniu środka cieniującego do krążka między kręgowego. Wykonuje się je pod kontrolą promieni Roentgena. Chory leży na brzuchu. Igłę wkłuwa się od tyłu w linii pośrodkowej, przezoponowo. Do krążka wprowadza się ok. 2 cm3 środka cieniującego. Wprowadzeniu preparatu do uszkodzonego krążka towarzyszy ból promieniujący do jednej lub obu kończyn dolnych, przy czym natężenie bólu oraz jego promieniowanie stanowi ważny czynnik diagnostyczny (w powiązaniu z innymi objawami).
Jeśli środek cieniujący przechodzi dalej niż 3,5 mm poza przestrzeń pośrednią, oznacza to przemieszczenie jądra miażdżystego. Jeśli nie przekracza 3,5 mm – ale jego wprowadzeniu towarzyszy ból promieniujący do kończyny dolnej po zajętej stronie (lub obu kończyn) – to mamy do czynienia z tym samym uszkodzeniem. Jeśli środek cieniujący rozlewa się po trzonie kręgu, ale wstrzyknięciu nie towarzyszy ból, oznacza to zwyrodnienie krążka między kręgowego.
Zdania na temat wartości dyskografii są nadal podzielone. Badaniu towarzyszy ból, a poza tym jest to zabieg grożący powikłaniami ze względu na drogę podania środka cieniującego nie bez znaczenia jest też fakt, że wstrzyknięcie tego środka do krążka międzykręgowego może przyspieszyć jego niszczenie.
Ciekawe spostrzeżenia poczynił Holt (badania na ochotnikach z Missouri State Prison), a mianowicie wykrył on 37% fałszywie dodatnich wyników dyskografii.
Wydaje się, że dyskografia nie spełnia pokładanych w niej nadziei dotyczących lokalizacji miejsca wyjścia bólu krzyża.
Nakłucie lędźwiowe. Zabieg ten połączony z badaniem płynu mózgowo-rdzeniowego nie wnosi niczego szczególnego w diagnostykę uszkodzeń krążka międzykręgowego, naturalnie z wyjątkiem konieczności różnicowania z nowotworami kanału i rdzenia kręgowego. W przypadku niedrożności kanału kręgowego przez wypchnięte jądro miaż- dżyste zmienia się zawartość białka w płynie mózgowo-rdzeniowym. Jednakże całkowity blok jest rzeczą rzadką, a i w tym przypadku zawsze istnieje jakaś wymiana płynu, więc zwyżka poziomu białka nie jest wielka i nie występuje stale. Biorąc pod uwagę ryzyko związane z zabiegiem, badanie to rezerwuje się wyłącznie do przypadków trudnych diagnostycznie, gdzie w grę wchodzi różnicowanie ze zmianami nowotworowymi kanału i rdzenia kręgowego.
